چشم اندازهای جغرافیایی

GPS  (سیستم موقعیت یاب جهانی)

PS یعنی سیستم موقعیت یاب جهانی این سیستم تشکیل شده است از یک شبکه 24 ماهواره ای در مدار زمین که توسط وزارت دفاع دولت آمریکا پشتیبانی میشود.
هـدف اصـلی و اولـیـه از طـراحـی GPS ، اهـداف نـظامـی بـوده امـا از ســال 1980 به بـعــد بـرای اسـتـفاده های غــیر نـــــظامی نیز در دسترس قرار گرفت.
GPS در تمام شرایط بصورت 24 ساعت در شبانه روز و در تمام دنیا قابل استفاده می باشد . و هیچ گونه بهائی بابت این خدمات اخذ نمی شود.
GPS چطور کارمی کند ؟
ماهواره های GPS هر روز دوبار در یک مدار دقیق دور زمین میگردند و سیگنال های حاوی اطلاعات را به زمین می فرستند.
GPS براساس زمان مقایسه زمان ارسال و دریافت سیگنال توسط یک ماهواره کار می کند . اختلاف زمان مشخص می کند که گیرندة GPS چقدر از ماهواره دور است . حال با انداره گیری مسافت از چند ماهواره گیرندة GPS میتواند موقعیت کاربر را مشخص نموده حتی روی نقشه الکترو نیکی نمایش دهد.

یک گیرندة GPS بایستی حداقل سیگنالهای 3 ماهواره را برای تعیین دقیق 2 موقعیت (طول و عرض جغرافیایی ) یک شیء دریافت نماید و سیگنالهای 4 ماهواره یا بیشتر میتواند 3 موقعیت (طول و عرض جغرافیایی و ارتفاع ) را نشان دهد.

هم چنین ازGPS میتوان برای اندازه گیری سرعت ، جهت یابی ، جستجو ، مسافرت طولانی ،‌رفتن به مقصد ، زمان طول و مغرب خورشید و غیره نیز استفاده کرد .

سیستم ماهواره ای GPS:

24 مارهواره در بخش های مختلف فضای زمین در مداری خاص با فاصله حدود 12000 مایلی بالای سر ما قرار گرفته است.

آنها با یک سرعت ثابت در حرکتند و در هر 24 ساعت دوبار دور زمین را با سرعتی معادل 7000 مایل در ساعت می گردند.

ماهواره های GPS توسط انرژی خورشید تغذیه میشوند آنها مجهز به باطریهای قابل شارژ اتوماتیک برای زمانهای بارندگی یا خورشید گرفتگی می باشند.

yocket booster های کوچک روی هر ماهواره آنها را دریک مسیر پروازی صحیح نگهداری می کنند.

از ماهواره های GPS بیشتر بدانید:

- اولین ماهواره GPS در سال 1978 با موفقیت به فضا پرتاب شد.
- درسال 1994 تمامی 24 ماهواره در مدار زمین قرار گرفت.
- هر ماهواره برای 10 سال مأموریت ساخته میشود و پس از طی این زمان حتماً بایستی ماهواره دیگر جایگزین گردد.
- وزن یک ماهواره GPS حدود 2000 پوند (معادل 907 کیلو گرم ) با 17 فوت عرض (18/5متر).
- قدرت انتقال آنها هم 50 وات یا کمتر می باشد .

چگونه میتوان یک GPS تهیه نمود ؟
چنانچه قصد خرید GPS را برای اولین بار دارید ما به شما اطلاعات مهمی را که چه محصولاتی موجود بوده و مناسب کاربری در GPSS میباشند را نشان می دهیم.

در حقیقت دستگاه GPS با قیمت مناسب پیشنهادی ما Garmin Etrex با کابل می باشد که قیمت آن کمتر از 100 دلار آمریکاست اگر شما ساکن USA باشید و نهایت 300 دلار آمریکا برای کشورهایی که عوارض بالایی دارند باشد ، در انگلیس نیز شما بایستی 110 دلار آمریکا بابت دستگاه GPSو 25 دلار نیز بابت کابل آن بپردازید.

یک GPS دستی ارزان قیمت بدون هیچگونه نیاز به LaptaP و با یک قیمت معقول قابلیتهای زیادی دارد.
هیچ بهایی بابت استفاده از خدمات GPS نبایستی توسط شما پرداخته شود . خدمات GPS توسط دولت آمریکا آماده شده و کاملاً مجانی می باشد هم چنین دریافت اطلاعات توسط گوشی موبایل نیز ممکن میباشد.

دسته بندی دستگاههای GPS:

بطور کلی یک GPS را میتوان از یکی از 3 گروه ذیل دانست.
GPS MOUSE : هیچ صفحه یا دکمه ای ندارد اما توسط یکpc Laptop با نرم افزار مربوطه قابل استفادة سرویس GPSS می باشد.
دستگاههای این گروه مانند:
Garmin GPS 35
Delorme یا Rand Macnalley ( باقیمت های پایینتر)

قیمت این GPS ها حدود 75 تا 150 دلار آمریکا متغیر می باشد. ولی فراموش نکنید که این نوع GPS ها حتماً به Laptop pc نیاز دارند.

Hand-Held GPS: این نوع دستگاهها می توانند بصورت سیار مورد استفاده قرار گیرند آنها خودشان یک‌صفحه کوچک جهت نمایش اطلاعات و چند دکمه دارند و در شکل ها و ترکیب های مختلفی عرضه می‌شوند و هیچگونه نیازی بهLaptop ندارند. که بطور مثال میتوان مدل‌های با قیمت پائین Garmin شبیه Etrex, GPS12*l , GPS12 یا مدل های 315, 310 ازMagellan را نام برد. تعدادی از اینها یک رابط NMEA و یک کابل رابط دارند قیمت با کابل ممکن است حدود 210 دلار به بالا باشد و ممکن است بعضی از کشورها ارزانتر هم موجود باشد.
یک GPS دستی ارزان قیمت با یک کابل رابط برای انتخاب و آغاز کار با GPS مناسب میباشد, حتی برای سرگرمی یا کار یا آشنایی شما با طرز کار و خدمات GPS.
High-End GPS products: این دستگاهها شامل یک صفحه نمایشگر بزرگتر و تعدادی نقشه میباشند و در بعضی از آنها شما بایستی مبلغ بیشتری جهت نقشه ها بپردازید.

قیمت این دستگاهها ممکن است بسته به نوع محصول بالاتر از 1500 دلار آمریکا باشد که نمونه هایی از آن مانند Blaupunkt PhihPs و Alpine میباشد.

چه نوع GPS هایی مردم خریداری نموده اند ؟
در اینجا یک نمودار فروش انواع GPS در سال 200۴ , 2000 آورده شده است .
این آمار براساس اطلاعات 100 مرکز خدمات فروش دستگاههای GPS میباشد .
این تحقیق کوچکی است ولی می تواند نشانگر خوبی از آمار فروش باشد . نشان میدهد چطور مدل های Garmin بر تسلط خود بر انواع دیگر ادامه می دهد .
البته به کمک GPS های دستی Etrex .
این آمار هم چنین صعود تعدادی محصولات GPS Mouse شیبه Lassen Axiom Pharos , Holux , Haicom , Deluo و غیره.همراه با Delorme (Rockwell) .Rand Mcnalley(talon/NaVman) و , Pioneered در آمریکا را نشان می دهد.
دیگر انواع GPS شامل: Eagle , Lowrance , Furuno , San jose , Silva , Smile , Trimble , Motorola.

کجا می توانیم یک GPS تهیه کنیم ؟
امروزه سریعترین روش برای پیدا کردن یک عرضه کننده GPS می تواند از طریق موتور جستجوگر Altavista باشد با نوشتن کلمه “ gps” در محل جستجوی این سایت.
اما اگر نتوانستید یک توزیع کننده GPS در کشورتان پیدا کنید سعی کنید به یکی از لیست های ذیل که توزیع کننده های جهانی GPS میباشند ارتباط برقرار نمائید . آنها ممکن است از طریق email مشکل شما را حل نمایند یا اینکه کسی شما را در خصوص مشکلتان کمک نماید .
اگر شما سایت GPSS Links pages را ببینید شما یک طیف وسیعی از انواع GPS و مدل های آنرا که قابل کار با GPS میباشد را خواهید پیدا کرد . که اکثر آنها از نوع Garmin‌ میباشد.

نوشته شده توسط محمود در ساعت 01:45 | چاپ یادداشت | نظرات[2]

روز جهانی GIS

۱۵نوامبر ‪ ۲۰۰۶به نام روز جهانی "سیستم اطلاعات جغرافیایی " ( ‪( GIS نام‌گذاری شده است.    

" سیستم اطلاعات جغرافیایی " (‪ ( Geographic Information Systemیک سیستم سخت‌افزاری و نرم‌افزاری رایانه‌ای‌است که به منظور دسترسی، نگهداری و استفاده ازداده‌های کارتوگرافی ونمایش داده‌های فضایی از جهان واقعی طراحی شده است.

روز ‪ GISرویدادی جالب و هدفمند  است که کاربران ‪ , GISفروشندگان و ارائه دهندگان خدمات وابسته به آن به معرفی کاربردهای ملموس این فناوری مهم به عموم مردم، مدارس و کلیه آحاد جامعه می‌پردازند و هدف از آن گسترش آموزش، ترویج و کاربرد این علم در بین مدارس، تشکل ها، سازمان‌ها و خصوصا تمرکز بر روی آموزش کودکان است که از سال ‪ ۱۹۸۷شروع شده است.

برخی‌ازحمایت‌کنندگان این روز " جامعه ملی جغرافیا " (‪Geographic Society ‪،(Nationalانجمن‌جغرافیدانان‌آمریکا،دانشگاه‌کنسرسیوم علوم اطلاعات جغرافیایی ، سازمان زمین شناسی آمریکا (‪ (USGSکتابخانه کنگره آمریکا و شرکتهای " سان " ( ‪ ( SUNو " اچ . پی " ( ‪ (HPهستند.

اولین سیستم اطلاعات جغرافیایی نخستین بار در کانادا توسط دکتر "تام لینسون" ‪ Tomlinsonبرای استفاده در زمینه مدیریت جنگلها طراحی و اجرا شد.

با عرضه نسل‌های جدید کامپیوتر و کاهش سریع قیمت آن،روند توسعه سیستم‌های ‪ GISسرعت بیشتری یافت و تاپایان آن دهه چندین سیستم ‪ GISدرآمریکاو کانادا توسعه یافت.

فناوری جی‌آی اس در اغلب کشورهای جهان سوم بسیار جوان می‌باشد.

ازویژگی‌های جی‌آی اس در کشورهای غربی هماهنگی بین فناوری وآموزش و کاربرد آن است، درحالی که درکشورهای جهان سوم، ورود فناوری قبل از آموزش و مهارت اندوزی مربوط به آن صورت می‌گیرد.

در ایران، اولین مرکزی که به طور رسمی‌استفاده از سیستم‌اطلاعات جغرافیایی را در کشور آغاز کرد، سازمان نقشه‌برداری کشور بود که در سال ‪ ۱۳۶۹براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی، عهده‌دار طرح به کارگیری این سیستم شد.

‪ GISبستری مناسب جهت نگهداری ، مدیریت، ویرایش و تجزیه و تحلیل اطلاعاتی را که به طور همزمان وابستگی مکانی و توصیفی دارند فراهم می‌نماید.

یک ‪ GISنبایدبایک سیستم کارتو گرافی که نقشه‌ها را به‌طوراتوماتیک ذخیره می کند، اشتباه گرفته شود ، چیزی که ‪ GISرا از سیستم‌های تهیه نقشه مجزا می سازد، همان توانایی ترکیب کردن داده است.

قابلیت‌اصلی سیستم‌های کارتوگرافی،ایجاد نقشه‌هایی است که به صورت رقومی درکامپیوترذخیره می‌شوندامااطلاعاتی که از ترکیب لایه‌های مختلفی از داده ها به‌روشهای مختلف و با دیدگاههای مختلف بدست می‌آیند عملکرد اساسی یک ‪GIS می باشد.

این داده‌ها انواع گوناکونی دارند که شامل داده‌های سنجش از دور ، عکسهای هوایی، داده‌های جمع آوری شده از طریق ‪ ، GPSاطلاعات نقشه برداری زمینی و اطلاعات توصیفی هستند.

امروزه و با توجه به پیشرفت‌های صورت گرفته در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، استفاده‌از سیستم اطلاعات جغرافیایی می‌تواند در پاسخگویی به نیاز کاربران در کلیه زمینه ها، ساماندهی و افزایش بهره‌وری از منابع موجود، بهینه‌سازی سرمایه‌گذاری ها و برنامه ریزی ها، سرعت و دقت کار و تعیین قابلیت‌های توسعه در مناطق و مکانهای مختلف موثر باشد.

برخی کاربردهای ‪ GISدر مباحث زمین شناسی نظیر تجزیه وتحلیل اطلاعات زمین شناسی در یک منطقه چه به منظور اکتشافات معدنی، نفت، تهیه نقشه‌های حوادث و بلایای طبیعی ، بررسی میزان آلودگی آب، خاک، هوا می‌باشد.

تجزیه‌و تحلیل داده‌های مربوط به‌کاربری اراضی و هواشناسی حاصل از ماهواره- ها، اندازه‌گیری های زمینی و اطلاعات مربوط به محصول سال قبل برای پیش بینی میزان یک یا چند نوع‌محصول دریک منطقه، جمع آوری، به روز در آوردن، پردازش و توزیع داده‌های مربوط به زمین‌های شهری به طور سیستماتیک، تصمیم‌گیری اقتصادی ، قانونی و فعالیت‌های مختلف برنامه‌ریزی مانند توسعه شهرسازی و برنامه ریزی شهری نیز از دیگر کاربردهای این فناوری است.

همگام با ورود سیستم اطلاعات جغرافیایی به ایران، اصفهان به عنوان یکی از شهرهای پیشتاز در این زمینه آغاز به کار کرد.

به گزارش روابط عمومی سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات و آمار شهرداری اصفهان ، مرکز اطلاعات جغرافیایی شهرداری اصفهان از سال ‪ ۱۳۷۵تحت نظارت معاونت شهرسازی شهرداری و در محل این معاونت پایه‌ریزی شد.

اولین اقدامات صورت پذیرفته در این راستا تهیه نقشه‌های رقومی و جمع‌آوری لایه‌های اطلاعاتی واحدهای تابعه شهرداری بود.

به دلیل ارتباط تنگاتنگ اطلاعات تهیه شده با آمارها و اطلاعات موجود در سازمان خدمات کامپیوتر، کل پایگاه به این سازمان انتقال یافت.

این سازمان تاکنون در سه بخش تهیه نقشه، تهیه سیستم نرم افزاری و تدوین استراتژی ‪ GISشهرداری در این‌باره فعالیت کرده است.

بر اساس این گزارش اولین عکسبرداری از سطح شهر اصفهان در سال ‪ ۱۳۷۵در محدوده‌ای به‌مساحت ‪ ۳۵۰کیلومترمربع (‪ ۳۵۰۰۰هکتار) و شامل حریم قانونی شهر اصفهان انجام گرفت.

دومین مرحله عکسبرداری هوایی در سال ‪ ۱۳۸۲و از محدوده‌ای به مساحت ‪۷۰۰ کیلومتر مربع شامل محدوده شهر اصفهان و شهرهای اطراف انجام شد.

برخی از پروژه‌های سازمان" فاوا" شهرداری اصفهان دراین رابطه شامل سیستم ‪ GISمناطق یازده گانه شهرداری اصفهان (‪ ،(IGISسیستم ‪ GISاملاک و مستغلات شهرداری اصفهان ، مدیریت ناوگان شرکت اتوبوسرانی اصفهان ، سیستم ‪ GISباغ رضوان و سیستم ‪ GISانتخابات است.    

روز جهانی  ‪ GISدارای سایتی به ادرس سایت ‪ http://gisday.comاست.

طراحی و پیاده سازی سیستم های GIS

ارائه ArcGIS فارسی

1-  طراحی و پیاده سازی سیستم های GIS با استفاده از ArcObject بصورت Standalone (بدون نیاز به نصب ArcGIS و بدون استفاده از ArcEngine)

    ما سیستمهای GIS شما را طوری طراحی و پیاده سازی می کنیم که نیازی به نصب ArcGIS نباشد.

2-  طراحی و پیاده سازی سیستم های GIS  در محیط ArcGIS بصورت .dll یا Extension نویسی با استفاده از .Net  بصورت تحت شبکه یا Desktop.

    ما سیستمهای GIS شما را در محیط ArcGIS طوری طراحی می کنیم که به راحتی توسط کاربر قابل نصب و استفاده باشد.  برخی از ویژکی های آن به شرح ذیل می باشد:

-          استفاده از سیستم GIS در محیط شبکه

-          کنترل سطوح دسترسی به اطلاعات و  سایر بخشهای سیستم توسط کاربر.

-          حفظ امنیت اطلاعات مکانی و توصیفی.

-          استفاده از مدل داده GeoDatabase و سایر فرمت های دیگر (Shape , Coverage , …)

-          استفاده از پایگاه داده SQL-Server یا Oracle بطوریکه کلیه اطلاعات توصیفی و مکانی در پایگاه داده  مذکور ذخیره ، نگهداری و مدیریت می شود.

-          انجام هر نوع تحلیل آماری و GISی.

-          ارتباط با سایر نرم افزارها و تبادل اطلاعات بین آنها ( شامل Excel, SPSS و ...)

3-  نصب آسان  ArcGIS 9.x  و برنامه های جانبی آن :

    همانطوریکه می دانید، ArcGIS 9.x از قویترین نرم افزارها جهت طراحی و پیاده سازی سیستم های GIS به شمار می رود. ولی نصب License آن به راحتی امکانپذیر نبوده و کاربر را با مشکلات زیادی مواجه می سازد. اما نگران نباشید ما ArcGIS ی در اختیار شما می گذاریم که برای کاربران به راحتی و بدون هیچ مشکلی قابل نصب و استفاده می باشد.

4- ارائه ArcGIS 9.x بصورت کاملاٌ فارسی:

    بالاخره توانستیم تمامی بخشهای ArcGIS (منوها، پنجره ها،‌ دیالوگ باکس ها ، پیغامها و TextToolTip ها را) بصورت کاملا فارسی طراحی و پیاده سازی کنیم.

جهت کسب اطلاعات بیشتر در خصوص سوابق و تجربیات ما، می توانید به سایت زیر مراجعه نمایید:

Tel: 0912-2630488

Website: http://shams.50webs.com

Email: Shams_GIS@yahoo.com

Weblog: http://shamsgis.blogsky.com

سخت افزارهای مورد نیاز در GIS

     از آنجایی که GIS کاربرد وسیعی در زمینه های مختلف دارد، لذا بسته به نوع استفاده آن، نیاز به سخت افزارهای متفاوتی می باشد. ولی یکی از پر استفاده ترین و مهمترین دستگاه مورد نیاز،  GPS یا همان موقعیت یاب جهانی است.  که موقعیت مکانی، ارتفاع، سرعت، مسافت و .... را می توان توسط آن اندازه گیری نمود.

    علاوه بر این یکسری ابزار جهت نقشه کشی و آماده سازی نقشه نیاز است، که از آن جمله، دستگاه دیجیتایزر (جهت دیجیت نقشه) ، پلاتر جهت چاپ نقشه، دوربینهای نقشه برداری و ... مورد نیاز است.

     در خصوص کامپیوتر هم بهتر است از کامپیوترهای پر سرعت و دارای Ram و کارت گرافیک بالا استفاده نمود.

دلا‌یل استفاده از GIS

 
 امروزه وجود اطلا‌عات به روز‚ به منظور شناخت عوامل طبیعی و انسانی با هدف بهره‌گیری از آن در برنامه ریزی توسعه پایدار‚ امری بدیهی است. به همین دلیل استفاده از اطلا‌عات دربعد سیستم

GIS می‌تواند در موارد زیر موثر باشد:
1 - پاسخگوئی به نیاز کاربران در کلیه زمینه ها.
2 - ساماندهی و افزایش بهره وری از منابع موجود.
3 -بهینه سازی سرمایه گذاری ها و برنامه ریزی ها.
4- ابزاری مفید در جهت تصمیم گیری مدیران.
5 - سرعت و دقت کار.
6 - تعیین قابلیت‌ها ی توسعه در مناطق و مکانهای مختلف.

GIS‚ زبان‚ سرعت و توسعه
امروزه تصمیم گیری با ارائه یک برنامه اصولی‚ حاصلی از آنالیزداده هاست.
اطلا‌عات‚ زمان و سرعت‚ متغیرهای اصلی آنالیز داده ها ست.
یکی از مهمترین روش بهینه کردن متغیرهای اصلی آنالیز داده ها استفاده از GIS است.

استفاده از داده های جغرافیایی به طور سنتی‚ با استفاده از نقشه های کاغذی معایبی دارد که از جمله این محدودیت ها عبارت‌اند از:
1- مقیاس اندازه گیری 2- حذف اطلا‌عات 3- هزینه زیاد 4- زمان بر بودن 5- سرعت پائین 6- کمبود عوارض اطلا‌عاتی و ابزارهای کاری .
ولی آیا امروزه با توجه به حجم عظیم اطلا‌عاتی‚ باز هم به کارگیری روش قدیمی پاسخگو است. (هر چه داده‌ها گسترده‌تر و بیشتر شوند‚ آنالیز آنها مشکل‌تر و پیچیده‌تر خواهد شد).

بنابراین مشخصه GIS ‚ سرعت عمل و به روز رسانی اطلا‌عات‚ مطابق با فرمت های استاندارد‚ دسترسی سریع و آسان به اطلا‌عات در حجم وسیع ‚ تجزیه و تحلیل اطلا‌عات و کاهش هزینه هاست.

چند نکته در به کارگیری GIS

در هنگام ایجاد GIS باید به نکات زیر توجه :
1- GIS ‚ تنها خرید سخت افزار و نرم افزار نیست‚ داده های جغرافیایی همراه با نیروی انسانی متخصص از ضروریات اصلی این سیستم است.
2- GIS ابزار مدیریت و تصمیم گیری است ‚ نه مدیر و تصمیم گیرنده.
3- GIS ‚ با تجزیه و تحلیل اطلا‌عات به پاسخ دست می یابد. پس GIS رسیدن به جواب‌هاست .
4- اطلا‌عات مکانی رکن اساسی GIS است و این اطلا‌عات تابع شرایط کیفی بوده ‚ باید در هر لحظه ارزیابی و به روز شود.

ابزارهای رایج بکارگیری GIS برای بکارگیری GIS ‚ نیاز به سه ابزار است:
1- سخت افزار

2- نرم افزار

3- داده ها

سخت افزارهای مورد نیاز
برای ایجاد GIS حداقل نیاز به تجهیزات ، دیجیتایزر ( DIGITIZER ) ‚ کامپیوتر‚ چاپگر و غیره می باشد.

نرم افزارهای مورد نیاز
برای ایجاد GIS به نرم افزارهای Arcinfo ‚ , Idris , Autocad , ArcGIS , Arcview , و یک نوع بانک اطلا‌عاتی استاندارد مانند Oracle , SQL-Server , Access نیاز خواهیم داشت.

داده ها
همان طور ی که بیان شد یکی از بخش های مهم GIS‚ داده ها است و به دو دسته تقسیم می‌شوند:
1- داده های برداری : GISاطلا‌عات برداری یک مکان خاص را نگهداری می‌کند. به طوریکه هر نقطه در سطح را با یک بردار x , y مشخص می‌کنند.
2- داده ها ی توصیفی (آماری) : این داده ها اطلا‌عات یک مکان خاص را نگهداری می‌کنند. مانند داده های نوع سوئیچ ‚ مشترکین ‚ کانالها و ...

منبع: فصلنامه : طنین ارتباط

طراحی و پیاده سازی سیستم های GIS بدون نیاز به نصب ArcGIS 

بالاخره بعد از تلاش بسیار توانستم روشی را جهت طراحی سیستم های GIS  در ArcGIS بصورت Standalone و بدون نیاز به نصب ArcGIS  پیدا کنم.

 از آنجایی که اینکار در ArcGIS  بصورت معمول با ArcEngine امکان پذیر است، ولی ما بدون استفاده از آن می توانیم اینکار را انجام دهیم. چون ArcEngine مشکلات مربوط به خود را دارد که از جمله اونها Expire شدن برنامه بعد از یکسال است.

كاربردهاي سنجش از دور

امروزه در كشورهاي پيشرفته دنيا سنجش از دور جزء لاينفك بسياري از پروژه هاي زمين شناسي است. كشور ما نيز با در اختيار داشتن منابع معدني فراوان و نيز به دليل مستعد بودن نسبت به بلاياي طبيعي چون زمين لرزه نيازمند بهره گيري از پتانسيلهاي سنجش از دور براي اكتشاف معادن ومديريت بلايا است

کاربردهای سنجش از دور در زمين شناسی

Remote Sensing Usage

امروزه در کشورهاي پيشرفته دنيا سنجش از دور جزء لاينفک بسياري از پروژه هاي زمين شناسي است. کشور ما نيز با در اختيار داشتن منابع معدني فراوان و نيز به دليل مستعد بودن نسبت به بلاياي طبيعي چون زمين لرزه نيازمند بهره گيري از پتانسيلهاي سنجش از دور براي اکتشاف معادن ومديريت بلايا است. در اين تحقيق سعي شده است به گوشه اي از توانمنديهاي فراوان سنجش از دور در زمين شناسي و با تاکيد بر اکتشاف معادن اشاره شود و در پايان با ذکر بخشي از فعاليتهاي انجام شده در اين زمينه ها پيشنهاداتي براي استفاده هر چه بيشتر از قابليتهاي سنجش از دور در زمين شناسي ارائه شده است.
زمين شناسي شامل مطالعاتي است در مورد شکل زمين،ساختارها و زير سطح زمين به منظور پي بردن به ايجاد فرايندهاي فيريکي و تغييرات پوسته زمين . به طور معمول از زمين شناسي براي اکتشاف وبهره برداري از منابع هيدروکربني ومعدني به منظور توسعه و بهبود کيفيت زندگي اجتماعي استفاده ميشود. زمين شناسي همچنين شامل مطالعاتي در مورد بلاياي طبيعي همچون زمين لرزه ،ريزش کوه ، آتشفشان وغيره است و بنابراين يک فاکتور اصلي براي مطالعات ژئوتکتونيکي براي پروژه هاي عمراني و مهندسي است.
سيستمهاي سنجش از دور و تکنيکهاي پيش رفته پردازش تصاوير امکانات مناسبي را براي آناليزهاي مکاني ،طيفي، و زماني براي محققان، مديران و برنامه ريزان فراهم نموده است. از جمله مزاياي استفاده از سنجش از دور ،مقرون به صرفه بودن آن وامکان به روز زساني سريع مي باشد.
سنجش از دور به عنوان ابزاري براي استخراج اطلاعات در موردساختار سطح زمين و ترکيبات زير سطح زمين استفاده مي شود،اما اغلب ترکيب اطلاعات حاصل از سنجش از دور با ديگر منابع اطلاعاتي ، مشاهدات دقيقتري را حاصل ميکند.
داده هاي چند طيفي با استفاده از منحنيهاي بازتاب طيفي اطلاعات مفيدي در مورد سنگ شناسي وترکيبات سنگها به دست مي دهند. رادارها براي نمايش توپوگرافي وپستي وبلندي سطح استفاده مي شوندو بنابراين به ويژه هنگامي که با ديگر منابع داده ترکيب شوند بسيار مفيدند.سنجش از دور محدود به کاربردهاي مستقيم زمين شناسي نيست بلکه همچنين در پروژه هايي همچون طراحي مسير رسيدن به معادن و تهيه نقشه هاي اصلي زمين شناسي ، که اطلاعات
زمين شناسي به آنها مرجع مي شوند يا تلفيق مي شوند ، کاربرد دارد. به طور کلي استفاده از تصاوير سنجش از دور در زمين شناسي مزاياي زير را در بر دارد:
الف) امکان ديد وسيع منطقه ب)توانايي آناليز باندهاي چند طيفي که با بهره گيري از آنها امکان شناخت مواد مختلف در زمين بالا مي رود ج) قابليت تلفيق اطلاعات مختلف حاصل از سنجش از دور ،مثلا تلفيق تصاوير اپتيکي با تصاوير راداري يا تصاوير حرارتي يا ترکيب اين تصاوير با داده هاي ارتفاعي و يا ديگر انواع اطلاعات چون نقشه هاي موضوعي ،اندازه گيريهاي زمين شناسي وغيره که زمين شناس را به کشف ارتباط بين خصوصيات طبيعي پديده هاي مختلف زمين نايل مي سازد.
کاربردهاي سنجش از دور در زمين شناسي را مي توان به موارد زير خلاصه کرد:
تهيه نقشه هاي ساختار زمين وآناليزهاي زمين ، نمايش واحدهاي زمين شناسي ، نمايش جا بجاييهاي زمين ، تهيه نقشه خطواره ها و شکستگيها و تفسير زمين ساخت ناحيه بر اساس آن ، اکتشاف معادن ، نمايش بلاياي طبيعي ناشي از زمين ، زمين گياه شناسي ، زمين شناسي محيطي.

كاربرد سنجش از دور در اكتشاف معادن:

بررسي‌هاي دورسنجي به دليل داشتن داده‌هايي با ديد وسيع و يكپارچه و محدوده طول موجي مختلف، از بهترين روش‌ها در پي‌جويي كانسارها مي‌باشد.
به عنوان مثال با توجه به اينکه جايگاه كانسارهاي پورفيري بزرگ دنيا و ذخاير طلاي اپي ترمال، جزاير قوسي و زون‌هاي فرورانش بوده و تمركز آنها بيشتر در نواحي دگرسان شده وسيع و محل گسل‌هاي بزرگ حاشيه دهانه‌هاي آتش‌فشاني يا همراه با تراورتن هاي حوالي چشمه هاي آب گرم مي باشد، لذا بررسي‌هاي دورسنجي مي‌تواند بهترين وسيله در شناخت اين نوع کانسارها باشد.
در اين راستا بررسي‌هاي دورسنجي با اهداف زير صورت مي گيرد:
1- تلفيق داده هاي ماهواره‌اي مختلف و تهيه عكس – نقشه هاي ماهواره‌اي(Satellite Photomap) در مقياس‌هاي 1:100000 و 1:50000:
تهيه اين عكس – نقشه ها در مقياس‌هاي يك صدهزار و يك پنجاه هزار براي بدست آوردن ديد كلي از چگونگي گسترش واحدهاي سنگي، رسوبات آبرفتي كواترنر، چين خوردگي ها، شكستگي‌هاي عمده، گسترش پوشش گياهي، چگونگي توزيع شبكه آبراهه ها، جاده ها و گسترش آبادي‌ها و شهرها و بسياري از پارامترهاي ديگر بسيار مناسب است.
بر اساس تفسير تصاوير رنگي مجازي حاصل از تركيب باندهاي مختلف و بر اساس نقشه زمين‌شناسي منطقه مي توان گسترش واحدهاي سنگي گوناگون را بر اساس اين داده ها بيان نمود.

کاربرد سنجش از دور در نشان دادن تاثير کاربري اراضي سلامتي انسان و صنايع غذايي :

پورفسور Doug Goodin از بخش جغرافياي دانشگاه کانزاس با استفاده از تصاوير ماهواره اي بر روي چگونگي تاثير تغيرات کاربري اراضي و پوشش زمين برسلامتي انسان و صنايع غذايي تحقيق مي کند.

وي با کمک سنجش از دور و منابع اطلاعاتي ديگر، به نظارت و پيشبيني بيماري هاي واگيردار و مسائلي از اين دست مي پردازد. Goodin و تيم تحقيقاتي همراه او کار گروهي خود را اينچنين تعريف مي کنند.

" اهميت سنجش از دور بر روي رفاه آدمي"

به عقيده Goodin تلاقي اي بين روندهاي تغيرات در جهان در حال حادث شدن مي باشد به عنوان مثال افزايش جمعيت در جهان با تغييرات آب و هوايي سراسري و تغييرات اکولوژي در ارتباط مي باشد تمامي اين عوامل مي توانند با شيوع بيماري هاي جديد و يا شيوع دوباره بيماري هاي کشنده قبلي در ارتباط باشند.

به گزارش پايگاه ملي داده هاي علوم زمين فناوري سنجش از دور مي تواند در جهت کم کردن بيماري هاي مربوط به آبهاي آلوده مانند اسهال کمک کند.

Goodin گفت: ما مي توانيم با استفاده از سنجش از دور ميزان کيفيت آبهاي زيرزميني را مشاهده کنيم، همچنين مي توانيم به بافت آن جهت يافتن محل آلودگيها در آب بنگريم. با داشتن اين اطلاعات مي توانيم پيشنهادي جهت از بين بردن اين مشکلات بدهيم